Τα (ανατολικά) όρια της Μικράς Ασίας

Ως χερσόνησος η Μικρά Ασία ορίζεται στα βόρεια, δυτικά και νότια από τον Εύξεινο Πόντο, το Βόσπορο, την Προποντίδα, τον Ελλήσποντο, το Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Το ανατολικό όριο όμως είναι μία νοητή γραμμή που ξεκινάει από την περιοχή δυτικά της Κιλικίας και τον κόλπο της Αλεξανδρέττας και καταλήγει ανατολικά της Τραπεζούντας. Σημειώνω ότι η σημερινή Τουρκία δεν ταυτίζεται με τη Μ. Ασία, αλλά την περιλαμβάνει. Το ανατολικό τμήμα της Τουρκίας καλύπτει (γεωγραφικά) την περιοχή της Άνω Συρίας, Κομμαγηνής (Κουρδιστάν) και βορειότερα περιοχές της Αρμενίας.

Η εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Brittanica σημειώνει ως ανατολικό όριο το όρος Αντίταυρος (υψ. 2750 μ., Binboga/ Μπίνμπόγκα νταγ), Αντίταυρος [wikipedia] ενώ υπάρχουν και πιο λεπτομερείς περιγραφές αυτού του ‘νοητού’ ορίου, όπως του Π. Κοντογιάννη (Γεωγραφία της Μ. Ασίας, 1919, σελ. 2). Αναφέρει την νοητή γραμμή των οροσειρών από τον κόλπο της Ισσού προς τον Ευφράτη, μεταξύ των αρχαίων Σαμοσάτων και της Μελιτηνής, ακολουθώντας τον 40^ο και 37 παράλληλο προς τα ανατολικά της Τραπεζούντας.

Πιο λεπτομερής ο Κ. Χατζηκωνσταντίνου (Μικρά Ασία, 1999, σελ. 15) ξεκινάει από το όρος Αμανός και τον Ισσικό κόλπο μέσω του ανατολικού Ταύρου και καταλήγει ακολουθώντας τον δυτικό κλάδο του Ευφράτη (Καρά Σου), στις εκβολές του ποταμού Τσορούχ (Άκαμψις, μήκους 400 χλμ.) στον Εύξεινο Πόντο μεταξύ Ποντικών Αθηνών και Βατούμ.

Το όρος Αμανός βρίσκεται μεταξύ Συρίας, Κιλικίας και Καππαδοκίας. Είναι η συνέχεια της οροσειράς του Ταύρου προς νότια. Κατέληγε στον κόλπο της Ισσού, ανατολικά της Άνω Συρίας, με τρία στενά/ ‘πύλες’: τις Αμανίδες (και Αμανικαί- Aslan Bogazi), Κιλίκιες (Sariseki) και Σύριες πύλες. Ταυτίζεται με τα σημερινά Dschawar, Akma & Nur Dag.



Η περιοχή του κόλπου της Αλεξανδρέττας σε Γεωγραφικό βιβλίο του Μελετίου Γεωγράφου (Γεωγραφία Παλαιά και Νέα), 1728

Αν και η γραμμή του ανατολικού ορίου είναι νοητή, όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν λείπει (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Π. Δρανδάκη, λήμμα  Μ. Ασία) και η περιγραφή του ακριβούς (;;;) σημείου: «το ακρωτήριον Ρας ελ Χαντζίρ ή Ρωσικόν ακρωτήριον εν τω κόλπω της Ισσού» (στα νότια)  και «προς τον Εύξεινον (Πόντον) το ακρωτήριον Κεμέρ Μπουρούν παρά τας Αθήνας, ανατολικώς της Τραπεζούντος, άλλοι δε το Γιορός μπουρούν (Ιερόν ακρωτήριον) δυτικώς της Τραπεζούντος.
Κεσρίκ- Κόλπος Αλεξανδρέττας




Το ‘Ρας ελ Χαντζίρ ή Ρωσικόν ακρωτήριον’ ταυτίζεται με το ακρωτήριο Hinzir burnu (‘ακρωτήριο χοίρου’, στο χωριό Kesrik, αλλιώς Γαζ-ελ- Χατζίρ [Ras al- Khanzir] & Akinci & Λεπτή Άκρα),όπου και ο ‘ρωσικός σκόπελος’ με κάστρο Σταυροφόρων και τον βράχο Roissel (Μπλε Οδηγός, Τουρκία, Αλεξανδρέττα).

Ο κόλπος της Αλεξανδρέττας σε χάρτη του 1838. Στο κάτω μέρος το ακρωτήριο Ras al- Khanzir και εικόνα των ‘Πυλών της Συρίας’ (W. Ainsworth, Notes upon the Comparative Geography of the Cilician and Syrian Gates, Journal of the Royal Geographical Society, 8, 1838)
Κλείνω με χάρτη με τα (ανατολικά) όρια της Μικράς Ασίας. Αν και νοητή είναι η γραμμή αυτή δεν θα ήθελα να μην τον παραθέσω: